ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਸੰਗਤ ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੈ ਸਿੰਘਾਸਣ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਆਸ ਪਾਸ ਸ਼ਸਤਰਧਾਰੀ ਸੂਰਮੇ ਖੜ੍ਹੇ ਨੇ ਲੱਠੇ ਦੀ ਚਿੱਟੀ ਚਾਦਰ ਵਿਛੀ ਹੈ ਉੱਪਰ 1100 ਦਾ ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸਜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਿੰਘਾਸਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਨੇ ਚਿੱਟੇ ਬਸਤਰ ਪਾਏ ਹੋਏ ਨੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਹਮਣੇ ਸਰਬਲੋਹ ਦਾ ਸੋਹਣਾ ਬਾਟਾ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਲ ਤੇ 3 ਫੁੱਟ ਦਾ ਦੋ ਧਾਰੀ ਖੰਡਾ ਪਿਆ ਕੋਲ ਖਡ਼੍ਹੇ ਨੇ ਸਿਰ ਭੇਟਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਸਿੱਖ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਿੰਘਾਸਨ ਤੋਂ ਉੱਠੋ ਪੰਜਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਕੀਤੀ ਗੁਰੂ ਬਾਬੇ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਮੰਤਰ #ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਉਸ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕਰੀ ਜਾਓ ਆਪ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬੀਰ ਆਸਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦੋ ਧਾਰੀ ਖੰਡਾ ਜਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫੇਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਮਈ ਬਾਣੀ ਐਸੀ ਵਿਸਮਾਦਮਈ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ਸੰਗਤ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨਗੀ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਤਕ ਰਹੀ ਹੈ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਲਿਆ ਕੇ ਜਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾਸੇ ਪਾ ਦਿੱਤੇ ਬਾਣੀਆ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੇ ਆਪ ਸਤਿਗੁਰੂ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਇ ਹੁਣ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਮਰਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਖੰਡੇ ਬਾਟੇ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪੰਜਾਂ ਚੋਂ ਇਕ ਨੂੰ ਕੋਲ ਬੁਲਾ ਉਸ ਦੇ ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰੇ ਤੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਲਗੀਧਰ ਦੇ ਮੁਖ ਚੋਂ ਇਲਾਹੀ ਬੋਲ ਉਚਾਰਨ ਹੋਇ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ
ਅੱਗੋਂ ਸਿੱਖ ਵੀ ਬੋਲਿਆ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਨੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਪੰਜ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਸਮ ਦਵਾਰ ਦੇ ਪਾਸ ਪੰਜ ਝੂਲੇ ਮੁੱਖ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਇਆ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫਤਿਹ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਕਲਗੀਧਰ ਨੇ 75 ਵਾਰ ਫ਼ਤਹਿ ਉਚਾਰਨ ਕੀਤੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੇ 15-15 ਵਾਰ ਅੱਗੋਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਾਜਨਾ ਹੋਈ ਤੇ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਨੇ ਖੁਦ ਮੰਗ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਦਾਤ ਲਈ ਇਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਏ
ਵਾਹ ਵਾਹ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਆਪੇ ਗੁਰ ਚੇਲਾ
ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਵਸ ਲੱਖ ਲੱਖ ਮੁਬਾਰਕਾਂ
#ਨੋਟ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਦੋ ਧਾਰੀ ਖੰਡਾ ਅੱਜ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗਡ਼੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਸੁਭਾਇਮਾਨ ਹੈ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ
ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ

सलोकु मः ३ ॥ सेखा चउचकिआ चउवाइआ एहु मनु इकतु घरि आणि ॥ एहड़ तेहड़ छडि तू गुर का सबदु पछाणु ॥ सतिगुर अगै ढहि पउ सभु किछु जाणै जाणु ॥ आसा मनसा जलाइ तू होइ रहु मिहमाणु ॥ सतिगुर कै भाणै भी चलहि ता दरगह पावहि माणु ॥ नानक जि नामु न चेतनी तिन धिगु पैनणु धिगु खाणु ॥१॥ मः ३ ॥ हरि गुण तोटि न आवई कीमति कहणु न जाइ ॥ नानक गुरमुखि हरि गुण रवहि गुण महि रहै समाइ ॥२॥ पउड़ी ॥ हरि चोली देह सवारी कढि पैधी भगति करि ॥ हरि पाटु लगा अधिकाई बहु बहु बिधि भाति करि ॥ कोई बूझै बूझणहारा अंतरि बिबेकु करि ॥ सो बूझै एहु बिबेकु जिसु बुझाए आपि हरि ॥ जनु नानकु कहै विचारा गुरमुखि हरि सति हरि ॥११॥

ਅੰਗ : 646

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩ ॥ ਸੇਖਾ ਚਉਚਕਿਆ ਚਉਵਾਇਆ ਏਹੁ ਮਨੁ ਇਕਤੁ ਘਰਿ ਆਣਿ ॥ ਏਹੜ ਤੇਹੜ ਛਡਿ ਤੂ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਪਛਾਣੁ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਅਗੈ ਢਹਿ ਪਉ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਣੈ ਜਾਣੁ ॥ ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਜਲਾਇ ਤੂ ਹੋਇ ਰਹੁ ਮਿਹਮਾਣੁ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਭੀ ਚਲਹਿ ਤਾ ਦਰਗਹ ਪਾਵਹਿ ਮਾਣੁ ॥ ਨਾਨਕ ਜਿ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਨੀ ਤਿਨ ਧਿਗੁ ਪੈਨਣੁ ਧਿਗੁ ਖਾਣੁ ॥੧॥ ਮਃ ੩ ॥ ਹਰਿ ਗੁਣ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵਈ ਕੀਮਤਿ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਇ ॥ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਰਵਹਿ ਗੁਣ ਮਹਿ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥੨॥ ਪਉੜੀ ॥ ਹਰਿ ਚੋਲੀ ਦੇਹ ਸਵਾਰੀ ਕਢਿ ਪੈਧੀ ਭਗਤਿ ਕਰਿ ॥ ਹਰਿ ਪਾਟੁ ਲਗਾ ਅਧਿਕਾਈ ਬਹੁ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਾਤਿ ਕਰਿ ॥ ਕੋਈ ਬੂਝੈ ਬੂਝਣਹਾਰਾ ਅੰਤਰਿ ਬਿਬੇਕੁ ਕਰਿ ॥ ਸੋ ਬੂਝੈ ਏਹੁ ਬਿਬੇਕੁ ਜਿਸੁ ਬੁਝਾਏ ਆਪਿ ਹਰਿ ॥ ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਕਹੈ ਵਿਚਾਰਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਸਤਿ ਹਰਿ ॥੧੧॥

ਅਰਥ : ਹੇ ਚੁੱਕੇ ਚੁਕਾਏ ਸ਼ੇਖ਼! ਇਸ ਮਨ ਨੂੰ ਇਕ ਟਿਕਾਣੇ ਤੇ ਲਿਆ;ਵਿੰਗੀਆਂ ਟੇਢੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਛੱਡ ਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸਮਝ। ਹੇ ਸ਼ੇਖਾ! ਜੋ (ਸਭ ਦਾ) ਜਾਣੂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਚਰਨੀਂ ਲੱਗ;ਆਸਾਂ ਤੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਮਿਟਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਗਤ ਵਿਚ ਪਰਾਹੁਣਾ ਸਮਝ; ਜੇ ਤੂੰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਭਾਣੇ ਵਿਚ ਚਲੇਂਗਾ ਤਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਵਿਚ ਆਦਰ ਪਾਵੇਂਗਾ। ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਦੇ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ (ਚੰਗਾ) ਖਾਣਾ ਤੇ (ਚੰਗਾ) ਪਹਿਨਣਾ ਫਿਟਕਾਰ-ਜੋਗ ਹੈ।1। ਹਰੀ ਦੇ ਗੁਣ ਬਿਆਨ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਗੁਣ ਮੁੱਕਦੇ ਨਹੀਂ, ਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵਿਹਾਝਣ ਲਈ ਮੁੱਲ ਕੀਹ ਹੈ; (ਪਰ,) ਹੇ ਨਾਨਕ! ਗੁਰਮੁਖ ਜੀਊੜੇ ਹਰੀ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। (ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ) ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।2। (ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ) ਸਰੀਰ, ਮਾਨੋ, ਚੋਲੀ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੈ ਤੇ ਭਗਤੀ (-ਰੂਪ ਕਸੀਦਾ) ਕੱਢ ਕੇ ਇਹ ਚੋਲੀ ਪਹਿਨਣ-ਜੋਗ ਬਣਦੀ ਹੈ। (ਇਸ ਚੋਲੀ ਨੂੰ) ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਈ ਵੰਨਗੀਆਂ ਦਾ ਹਰੀ-ਨਾਮ ਪੱਟ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ; (ਇਸ ਭੇਤ ਨੂੰ) ਮਨ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਕੇ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਉਹ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰੀ ਆਪ ਸਮਝਾਵੇ। ਦਾਸ ਨਾਨਕ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਰੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ (ਸਿਮਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ)।11।

ਅੰਗ : 711

ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥*
ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੧ ॥
ਮੇਰੈ ਹੀਅਰੈ ਲੋਚ ਲਗੀ ਪ੍ਰਭ ਕੇਰੀ ਹਰਿ ਨੈਨਹੁ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਹੇਰਾ ॥ ਸਤਿਗੁਰਿ ਦਇਆਲਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਹਰਿ ਪਾਧਰੁ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਕੇਰਾ ॥੧॥
ਹਰਿ ਰੰਗੀ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪ੍ਰਭ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਗੋਵਿੰਦ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਕੇਰਾ ॥ ਹਰਿ ਹਿਰਦੈ ਮਨਿ ਤਨਿ ਮੀਠਾ ਲਾਗਾ ਮੁਖਿ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਚੰਗੇਰਾ ॥੨॥
ਲੋਭ ਵਿਕਾਰ ਜਿਨਾ ਮਨੁ ਲਾਗਾ ਹਰਿ ਵਿਸਰਿਆ ਪੁਰਖੁ ਚੰਗੇਰਾ ॥ ਓਇ ਮਨਮੁਖ ਮੂੜ ਅਗਿਆਨੀ ਕਹੀਅਹਿ ਤਿਨ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਮੰਦੇਰਾ ॥੩॥
ਬਿਬੇਕ ਬੁਧਿ ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਪਾਈ ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਭ ਕੇਰਾ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਗੁਰੂ ਤੇ ਪਾਇਆ ਧੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਲਿਖੇਰਾ ॥੪॥੧॥

ਅਰਥ : ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਹੋਂਦ ਵਾਲਾ’ ਹੈ ਜੋ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਰਚਨਹਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਭੈ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਵੈਰ-ਰਹਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਕਾਲ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ, (ਭਾਵ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਨਾਸ-ਰਹਿਤ ਹੈ), ਜੋ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਾਈ! ਮੇਰਾ ਮਨ (ਉਸ ਹਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪਰਮ ਪਿਤਾ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਯਾਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਗੁਰੂ (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ) ਜਿੰਦ ਦੇ ਪਿਆਰੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਮੁੜ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ (ਭਾਵ ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।1। ਰਹਾਉ। ਹੇ ਭਾਈ! ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਹਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ (ਨੂੰ ਮਿਲਣ ) ਦੀ ਤਾਂਘ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ (ਮੇਰਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ) ਮੈਂ (ਆਪਣੀਆਂ) ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਹਰੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪਰਮ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਲਵਾਂ। ਦਇਆਲੂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ—ਇਹੀ ਹੈ ਹਰੀ-ਪ੍ਰਭੂ (ਨੂੰ ਮਿਲਣ) ਦਾ ਪੱਧਰਾ ਰਸਤਾ।1। ਹੇ ਭਾਈ! ਅਨੇਕਾਂ ਕੌਤਕਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਰਵ ਗੁਣ ਸੰਪਨ ਹਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਗੋਬਿੰਦ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਵਿਚ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਚੰਗਾ ਭਾਗ ਜਾਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।2। ਪਰ, ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮਨ (ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮੋਹ ਅਹੰਕਾਰ ਤੇ ) ਲੋਭ ਆਦਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪਰਮ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਭੁੱਲਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਮੂਰਖ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਲੋਂ ਬੇ-ਸਮਝ ਆਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਮੰਦੀ ਕਿਸਮਤ (ਉੱਘੜੀ ਹੋਈ ਸਮਝ ਲਵੋ)।3। ਹੇ ਦਾਸ ਨਾਨਕ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਧੁਰੋਂ ਲਿਖਿਆ ਚੰਗਾ ਭਾਗ ਉੱਘੜ ਪਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਚੰਗੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਕਲ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੂਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ।4।1।

*ੴ सति नामु करता पुरखु निरभउ निरवैरु अकाल मूरति अजूनी सैभं गुर प्रसादि ॥*
*रागु टोडी महला ४ घरु १ ॥*
*हरि बिनु रहि न सकै मनु मेरा ॥ मेरे प्रीतम प्रान हरि प्रभु गुरु मेले बहुरि न भवजलि फेरा ॥१॥ रहाउ ॥*
*मेरै हीअरै लोच लगी प्रभ केरी हरि नैनहु हरि प्रभ हेरा ॥ सतिगुरि दइआलि हरि नामु द्रिड़ाइआ हरि पाधरु हरि प्रभ केरा ॥१॥*
*हरि रंगी हरि नामु प्रभ पाइआ हरि गोविंद हरि प्रभ केरा ॥ हरि हिरदै मनि तनि मीठा लागा मुखि मसतकि भागु चंगेरा ॥२॥*
*लोभ विकार जिना मनु लागा हरि विसरिआ पुरखु चंगेरा ॥ ओइ मनमुख मूड़ अगिआनी कहीअहि तिन मसतकि भागु मंदेरा ॥३॥*
*बिबेक बुधि सतिगुर ते पाई गुर गिआनु गुरू प्रभ केरा ॥ जन नानक नामु गुरू ते पाइआ धुरि मसतकि भागु लिखेरा ॥४॥१॥*

हे भाई ! मेरा मन परमात्मा की याद के बिना रह नहीं सकता। गुरु (जिस मनुख को) जीवन का प्यारा भगवान मिला देता है, उस को संसार-सागर में फिर नहीं आना पड़ता।1।रहाउ।
हे भाई ! मेरे हृदय में भगवान (के मिलाप) की चाह लगी हुई थी (मेरा मन करता था कि) मैं (अपनी) आँखों के साथ हरि-भगवान को देख लूं। दयाल गुरु ने परमात्मा का नाम मेरे हृदय में पक्का कर दिया-यही है हरि-भगवान (को मिलने) का सही मार्ग।1।
हे भाई ! अनेकों कौतकाँ के स्वामी हरि भगवान गोबिंद का नाम जिस मनुख ने प्राप्त कर लिया, उस के मन में, उस के शरीर में, परमात्मा प्यारा लगने लग जाता है, उस के माथे पर मुख पर उत्म भाग्य जाग जाता है।2।
पर, हे भाई ! जिन मनुष्यों का मन लोभ आदि विकारों में मस्त रहता है, उनको परम अकाल पुरख भुला रहता है। अपने मन के पिछे चलने वाले वह मनुख मूर्ख कहे जाते हैं, आत्मिक जीवन की तरफ से बे-समझ कहे जाते हैं। उन के माथे पर मंदी किस्मत (उभरी हुई समझ लो)।3।
हे दास नानक ! जिन मनुष्यों के माथे पर धुरों लिखा उत्म भाग्य उभर पड़ा, उन्हों ने गुरु से परमात्मा का नाम प्राप्त कर लिया, उन्हों ने गुरु से अच्छे बुरे काम की परख करने वाली समझ हासिल कर ली, उन्हों ने परमात्मा के मिलाप के लिए गुरु से आत्मिक जीवन की सूझ प्राप्त कर ली।4।1।

ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਾਜਨਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੋਵਣ ਜੀ। ਧੰਨ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਨ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੇ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮੈਂ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਸੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇਨੋਵਾਲ ਕਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਲੰਗਰ ਸਥਾਨ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆ ਸੀ ।
ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਲੰਗਰ ਸਥਾਨ ਗੜਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦ ਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੱਧ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਖੂਹੀ ਪੁਰ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸਭ ਸੰਗਤਾਂ ਜਾਣਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸੰਤ ਸ਼ਿਵ ਰਾਮ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਲੰਗਰ ਸੇਵਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਪਹਿਲ ਅਨੰਦ ਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਲਈ ਕੇਵਲ ਭੁੰਨੇ ਹੋਏ ਕਾਲੇ ਛੋਲੇ ਤੇ ਜਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਛੋਲੇ ਭੁੰਨਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਸਵਾਣੀਆਂ ਰਲਕੇ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਲ ਵੀ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੜੇ ਭਰਕੇ, ਹੱਥੀ ਚੁੱਕ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਸੰਤਾ ਨੇ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜੁਆਨ ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀ ਖੂਹੀ ਪੁੱਟ ਲਈ ਤੇ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਇਹ ਖੂਹੀ ਦੀ ਚਿਣਾਈ ਵੀ ਪੱਕੀ ਚਿਣ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਤਕਰੀਬਨ ਵੀਹ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਤੱਕ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਜਲ ਇਸ ਹੀ ਖੂਹੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਬੇ ਰੱਸੇ ਤੇ ਡੋਲ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਕੱਢ ਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪਰ ਅੱਜ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਸਦਕੇ ਹਰ ਦਿਨ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪੱਕੇ ਕਮਰੇ ਹਨ , ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਬੋਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਵੇ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਲੰਗਰ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਭੁੰਨੇ ਹੋਏ ਛੋਲਿਆਂ ਵਾਲੀ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆਉਂਦੀ ਰਸਮ ਉਬਲੇ ਛੋਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਤੇ ਹਰ ਵਕਤ ਉੱਬਲੇ ਛੋਲੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਹਰ ਜੀਅ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੀ ਹਰ ਥਾਂ ਹਰ ਵਕਤ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾਂ ਰੱਖਣ ।
ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜਰਮਨੀ

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਰ ਸਿਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ🙏🙏🙏

ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਕੀ ਸਨ ?
1. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (1469 – 1539)
2. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ (1504 – 1552)
3. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ (1479 – 1574)
4. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ (1534 – 1581)
5. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ (1563 – 1606)
6. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ (1595 – 1644)
7. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰ ਰਾਏ ਜੀ (1630 – 1661)
8. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਸ਼ਿਨ ਜੀ (1656 – 1664)
9. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਜੀ (1621 -1675)
10. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (1666 – 1708) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਹੁਣ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਖਾਲਸਾ ।
ਪ੍ਸ਼ਨ:-ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀ ਸਨ ?
1. ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ (1687 -1704)
2. ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (1689 – 1704)
3. ਬਾਬਾ ਜੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (1696 – 1704)
4. ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ (1698 – 1704) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਜਾਦੇ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਜਿੰਦਾ ਨੀਹਾਂ ਵਿਚ ਚਿਣੇ ਗਏ ਸਾਹਿਬਜਾਦਿਆਂ ਦੇ ਕੀ ਨਾਮ ਸਨ ?
1. ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
2. ਬਾਬਾ ਜੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਬਜਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀ ਸਨ ?
1. ਬਾਬਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
2. ਬਾਬਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਿਆਂ ?
ਉਤਰ:-ਇਹ 1699 ਦੀ ਵੈਸਾਖੀ (30 ਮਾਰਚ) ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ,ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀ ਸਨ ?
1. ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
2. ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
3. ਭਾਈ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
4. ਭਾਈ ਮੋਹਕਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
5. ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਪੰਜ ਕਕਾਰ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਸਿੱਖ ਕੋਲ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-1. ਕੇਸਕੀ 2. ਕੰਘਾ 3. ਕਿਰਪਾਨ 4. ਕਛਹਿਰਾ 5. ਕੜਾ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਭ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਧਰਮ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੌਣ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਭ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੌਣ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਭ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵੇਲੇ ਕੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਜੈਕਾਰਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉਤਰ:- ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਸਿੱਖ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸਿੱਖਣ ਵਾਲਾ, ਸ਼ਿੱਸ਼, ਸ਼ਗਿਰਦ ਆਦਿ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਸਿੰਘ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸ਼ੇਰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਕੌਰ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸ਼ਹਿਜਾਦੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਂ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀ ਹਨ ?
1. ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ।
2. ਸ੍ਰੀ ਹਰਮੰਦਿਰ ਸਾਹਿਬ ਪਟਨਾ, ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ।
3. ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ।
4. ਸ੍ਰੀ ਹਜੂਰ ਸਾਹਿਬ, ਨੰਦੇੜ ।
5. ਸ੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ’ ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਸਰੋਵਰ ਬਣਵਾਇਆ ?
ਉ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਬਣਵਾਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਨੇ ਸਭ ਤੌਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਝਾਲ ਵਾਲੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਪੱਤਰੇ ਲਗਵਾਏ ?
ਉਤਰ:-ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਆਦਿ ਗਰੰਥ (ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ), ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸਥਾਪਨਾ ਕਦੋਂ ਹੋਈ ?
ਉਤਰ:-1604 A. D. ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗਰੰਥੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਉਤਾਰਾ ਕਿੱਥੇ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ?
ਉਤਰ:-ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਛਪਾਈ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਪੱਤਰੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-1430 ਪੰਨੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਰਜ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਛੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ, ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਤੇ ਨਾਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂਗੱਦੀ ਕਦੋਂ ਮਿਲੀ ?
ਉਤਰ:-3 ਅਕਤੂਬਰ, 1708 A.D.
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਤੱਤੀ ਤਵੀ ਤੇ ਬੈਠਾ ਕੇ ਸੜਦੀ ਰੇਤ ਸਰੀਰ ਤੇ ਪਾਈ ਗਈ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਸਰਤਾਜ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਮੀਰੀ – ਪੀਰੀ’ ਦਾ ਸਬੰਧ ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹਿੰਦ ਦੀ ਖਾਤਰ ਸਹਾਦਤ ਦਿਤੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ‘ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ’ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁ ਧਰਮ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-‘ਸਿਮਰਨ’ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰਸਮ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਅਨੰਦਕਾਰਜ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਵੇਲੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ‘ਲਾਵਾਂ’ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਚਾਰ ।
ਪ੍ਰਰਸ਼ਨ:- ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਹਿੱਸਾ ਧਾਰਮਿਕ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ (ਇਸਨੂੰ ਹੀ ‘ਦਸਵੰਧ’ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ)।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉਤਰ:-15 ਅਪਰੈਲ, 1469, ਰਾਏ ਭੋਏ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ, (ਹੁਣ ਨਾਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ),ਪਾਕਿਸਤਾਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਪਿਤਾ – ਕਲਿਆਣ ਦਾਸ ਜੀ।
ਮਾਤਾ – ਮਾਤਾ ਤਿਪ੍ਰਤਾ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਜੈ ਰਾਮ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੇਣ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਜੈ ਰਾਮ ਜੀ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਸਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁਤੱਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:- ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਤੇ ਲਖਮੀ ਦਾਸ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਸ ਗ੍ਰੁਰੂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਅਸਥਾਨ ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਦੋਂ ਬਣਾਇਆ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ 1521 ਨੂੰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਉਦਾਸੀਆਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਸ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਬਾਬੀ ਦਾ ਨਾਮ ਕੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰੇ ਕਿੱਥੋਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਦੇ ਨਗਰ ਰਮਦਾਸ ਦੇ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੇ ਦੁਰਾਨ ਕਿਸ ਤਰਖਾਣ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਦੇ ਘਰ,
ਸੈਦਪੁਰ ਹੁਣ ਏਮਨਾਬਾਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਠਹਿਰੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਉਹ ਉੱਚੀ ਜਾਤ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕੌਣ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਭੋਜ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਖਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਸਥਾਨ (ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ) ਕਿੱਥੇ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦੇ ਘਰ, ਸੈਦਪੁਰ (ਹੁਣ ਏਮਨਾਬਾਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ) ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਸਥਾਨ (ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ) ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਪ੍ਯੋਰਸ਼ਨਗੀ ਗੋਰਖਨਾਥ ਦੇ ਟੋਲੇ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿਦੇ ਸਨ?
ਉਤਰ:-ਗੋਰਖਮੱਤਾ ਜੋ ਅੱਜਕਲ ਨਾਨਕਮੱਤਾ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਧਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਪਰਬਤ ਤੇ ਮਿਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਕੈਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ ਜਿਸਨੂੰ ਸੁਮੇਰ ਪਰਬਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਧਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕੀ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਸਿੱਧ ਗੋਸ਼ਟ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਸਾਮ ਯਾਤਰਾ ਦੁਰਾਨ ਕਿਸ ਰਾਖਸ਼ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਕਾਉਡਾ ਰਾਖਸ਼ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸੰਗਲਦੀਪ (ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ) ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੁਰਾਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਰਾਜਾ ਸ਼ਿਵ ਨਾਭ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਦਾ ਬਾਨੀ ਕੌਣ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਮੇ ਕਿਸ ਮੁਗਲ ਰਾਜੇ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਬਾਬਰ ਦੇ ਜੁਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਬਾਬਰ ਬਾਣੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬਾਬਰ ਨੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਸੈਦਪੁਰ, (ਹੁਣ ਏਮਨਾਬਾਦ), ਪਾਕਿਸਤਾਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਵਲੀ ਕੰਧਾਰੀ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਹਸਨ ਅਬਦਾਲ, ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ ?
ਉਤਰ:-ਪੰਜਾ ਸਾਹਿਬ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਦੋਂ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਏ ?
ਉਤਰ:-1539 ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ, ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਸਮੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-70 (ਸੱਤਰ ) ਸਾਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1504 ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਕੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਲੈਹਣਾ ?
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਭਾਈ ਲੈਹਣਾ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਫੇਰੂ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਮਾਤਾ ਖੀਵੀ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ, ਸਿਰਫ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੀ ਨਾਮ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਪੁੱਤਰ -ਭਾਈ ਦਾਤੂ ਜੀ ਤੇ ਭਾਈ ਦਾਸੂ ਜੀ ।
ਪੁੱਤਰੀਆਂ- ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਜੀ ਤੇ ਬੀਬੀ ਅਨੋਖੀ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1539 ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:ਹਮਾਯੂੰ ਕੌਣ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਪਾਸ ਕਿਉਂ ਆਇਆ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਹਮਾਯੂੰ ਬਾਬਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਉਹ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਤੋਂ ਹਾਰ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਭੱਜਦਾ ਹੋਇਆ ਲਾਹੌਰ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਆਇਆ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ਅਤੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠਹਿਰ ਗਿਆ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਕਦੋਂ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਏ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1552 ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1479 ਈ: ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਕੀ ਨਾਮ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਪਿਤਾ – ਭਾਈ ਤੇਜ ਭਾਨ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਲ਼ਖਮੀ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਬੀਬੀ ਮਾਨਸਾ ਦੇਵੀ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੀ ਨਾਮ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਪੁੱਤਰ – ਬਾਬਾ ਮੋਹਨ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਮੋਹਰੀ ਜੀ ।
ਪੁੱਤਰੀਆਂ – ਬੀਬੀ ਦਾਨੀ ਜੀ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਭਾਨੀ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਭਰਾ ਦੀ ਨੂੰਹ ਸੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-61 ਸਾਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ?
ਉਤਰ:-12 ਸਾਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਕਿਹੜੇ ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਾਂਦੇ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਦਰਿਆ ਬਿਆਸ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰ ਗੱਦੀ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1552 ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਭਾਈ ਦਾਤੂ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰ ਗੱਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹੜਾ ਨਗਰ ਵਸਾਇਆ ?
ਉਤਰ:-ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬਾਉਲੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਐਸਾ ਖੂਹ ਜਿਸਦੇ ਪਾਣੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਾਉੜੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਣ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਵਿਚ 84 ਪਾਉੜੀਆਂ ਵਾਲੀ ਬਾਉਲੀ ਕਦੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਈ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1559 ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਮਸੰਦਾਂ (ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ) ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਕਿਸਨੇ ਚਲਾਈ ?
ਉਤਰ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਪਾਸ ਕਦੋਂ ਆਇਆ ਸੀ ।
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1567 ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਲੰਗਰ ਵਾਸਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੀ ਕੁਝ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਨਾਂਹ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਕਿਉਂਕਿ ਲੰਗਰ ਸੰਗਤ ਵੱਲੋਂ ਸੰਗਤ ਦੇ ਦਾਨ ਨਾਲ ਹੀ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਜਰੂਰੀ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਛੱਕਣਾ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਕਿਹੜੇ ਤਿਨ ਖਾਸ ਦਿਨ ਹਨ ਜੱਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨ ਸੁਣਨ ਲਈ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ?
ਉਤਰ:-ਵਿਸਾਖੀ ( 13 ਅਪ੍ਰੈਲ), ਮਾਘੀ (ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ) ਅਤੇ ਦਿਵਾਲੀ (ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਣ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਅੋਰਤਾਂ ਦੇ ਪਰਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਰਿਵਾਜ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਇਹ ਪੜਦਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉਤਰ:-ਅੋਰਤਾਂ ਦਾ ਘੁੰਡ ਕੱਢਕੇ ਅਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਨੂੰ ਪੜਦਾ ਕਰਨਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਤੀ ਦੇ ਰਿਵਾਜ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ:ਕੀਤਾ ਸੀ, ਸਤੀ ਕਿਸਨੂੰ ਕਹਿਦੇ ਹਨ ?
ਉਤਰ:-ਅੋਰਤਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਚਿਤਾ ਤੇ ਸੜ ਮਰਨ ਨੂੰ ਸਤੀ ਹੋ ਜਾਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਨਹੀਂ ਵੀ ਸੜਕੇ ਮਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਭੇਜੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਇਸਤਰੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸਨ ?
ਉਤਰ:-ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 146 ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚ 52 ਇਸਤਰੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਜੁੱਮੇ ਸੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ:-ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਕਦੋਂ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਏ ?
ਉਤਰ:-ਸੰਨ 1574 ਨੁੰ ।

ਵਿਸਾਖੀ ਦਿਹਾੜਾ
ਹੋਇਆ ਭਾਰੀ ਇੱਕਠ ਸੰਗਤ ਦਾ
ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਦ
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਮੰਗ ਪੰਜ
ਸੀਸ ਦੀ ਰੱਖੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਤਦ
ਸੁਣ ਸਭ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ
ਡਰ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਆ ਘਿਰੇ
ਬਾਹਰੀ ਦਿਖਾਵੇ ਨਾ ਭਾਵਣ ਗੁਰੂ ਨੂੰ
ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਸਭਦਾ ਮਨ ਡੋਲਿਆ ਫਿਰੇ
ਸੱਚੀ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤੀ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂ ਦੇ
ਪਿਆਰੇ ਉੱਠ ਖੜੇ ਹੋਏ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਕਰਨ
ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ ਗਏ
ਵੇਖ ਜਿਗਰਾ ਮੇਰੇ ਬਾਜਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
ਅੰਮਿ੍ਰਤ ਦਾਤ ਬਖ਼ਸ਼ ਕੇ ਸਿੱਖ ਸਜਾਏ
ਦਿਨ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਸਾਜ ਕੇ
ਗੁਰ ਚਰਨੀ ਲਾਏ।
ਸੰਦੀਪ ਕੌਰ ਚੀਮਾ✍️

ਵਿਸਾਖੀ-੧੬੯੯
ਸਬਰ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰ ਦੀ ਦੇਗ ਵਰਤੀ
ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਵਾਲੀ ਤੇਗ ਲਿਸ਼ਕੀ
ਦਇਆ ਦੇ ਰਸਤੇ ਚੱਲ ਧਰਮ ਆਇਆ
ਮਨ ਅਡੋਲ ਕਰ ਮੋਹਕਮ ਅਖਵਾਇਆ
ਬੇਦਿਲੀ ਛੱਡ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ
ਸਿੰਘ ਸੁਣਿਆਂ ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਇਆ-
ਸਿਰ ਧਰ ਤਲੀ ਗਲੀ ਮੋਰੀ ਆਓ।
ਗੁਰ ਚੇਰਾ ਇਕ ਰੂਹ ਇਕ ਰੂਪ ਹੋਏ
ਇਕੱਲਾ ਸਵਾ ਲੱਖ ਬਰੋਬਰ ਤੁਲਣ ਲੱਗਾ
ਖੰਡੇ ਦੇ ਬੀਰ ਨੀਰ ਅੰਦਰ
ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਪਤਾਸਾ ਘੁਲਣ ਲੱਗਾ
-ਜ਼ਫ਼ਰ

ਖਾਲਸਾ ਮੇਰੋ ਰੂਪ ਹੈ ਖਾਸ ।।
ਖਾਲਸੇ ਮਹਿ ਹੌ ਕਰੌ ਨਿਵਾਸ ।।

(ਧੰਨ-ਧੰਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ)
ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਾਜਨਾ ਕਰਕੇ ਚਾਰ ਚੰਨ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ।ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਜਿਆ ਇਹ ਖਾਲਸਾ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਡੱਟਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਇਆ।ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਹੈ,ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ,ਮੌਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਗ਼ੈਰ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣੀ।ਹੱਕ-ਸੱਚ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰਾ ਡੱਟਣਾ।ਜ਼ਾਲਮ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਪਾ ਕੇ ਉਸਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲੇ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਖੰਡੇ-ਬਾਟੇ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਮੁਰਦਾ ਦਿਲ ਇਨਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਫੂਕੀ ।ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਹਿੰਮਤ ਭਰੀ।ਇਹ ਕੋਈ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਵੀ ਜਿਗਰੇ ਤੇ ਜੁਰਅੱਤ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਸਭ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ,ਵਰਨ-ਵੰਡੀਆ, ਊਚ-ਨੀਚ,ਛੂਤ-ਛਾਤ ਆਦਿ ਦੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਕੇ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਕਿ ਸਦੀਆ ਤੋਂ ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਚੱਕਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਧੁਰ ਤੱਕ ਫਸਿਆ ਸੀ,ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਉੱਚਾ ਉੱਠ ਸਕੇ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਹੋ ਸਕੇ।ਸਦਾ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ।ਆਪਣੇ ਨਿੱਜ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਕੁੱਲ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਅੱਗੇ ਹੋ ਕੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਡੱਟਣ ਲਈ ਸਾਹਸ ਭਰਿਆ।ਮੌਤ ਵਰਗੀ ਅਟੱਲ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਜੀਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼, ਕੌਮ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਸਰਬੰਸ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ।ਫਿਰ ਵੀ ਕਦੀ ‘ਸੀ’ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।ਉਹਨਾਂ ਵਰਗੀ ਮਹਾਨ,
ਪਵਿੱਤਰ, ਤੇ ਉੱਚੀ-ਸੁੱਚੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਲਾਸਾਨੀ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਕੰਮ ਦੂਰ-ਅੰਦੇਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਹਨ,ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸਧਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਅੱਜ ਦੇ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਮਾਰਗ ਹਰ ਇੱਕ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਮੰਨੇ ਜਾਂ ਨਾ ਮੰਨੇ।ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਾ ਮੇਰੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਖ਼ਸੀਅਤ ਬੜੀ ਉੱਚੀ , ਸੁੱਚੀ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਮਾਣੀ ਜਹੀ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਪਰਵੀਨ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ

ਖਾਲਸਾ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਸਰਬੱਤ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਖ ਲੱਖ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਹੋਵਣ ਜੀ ।
ਵਿਸਾਖੀ ਨੂੰ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਈ ਨਵੇਂ ਮਹੀਨੇ ਵਲੋ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਈ ਕਣਕਾ ਦੀ ਕਟਾਈ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਿਖ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਾਜਨਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਦਾ ਹੈ । ਆਉ ਖਾਲਸਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਅੱਜ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਅਰੰਭ ਕਰੀਏ ਕਿਉ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਸਜਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਸੀ ।
ਪੁਰਾਣੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਸਤ ਕਮਜੋਰ ਅਤੇ ਸਾਹਸਹੀਨ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕ, ਸਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਾਇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਛੋਟੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਸਮਝੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਛੋਟਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਸਿੰਘ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 13 ਅਪਰੈਲ, 1699 ਨੂੰ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਆਨੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਕੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਤਰ (ਬਾਟੇ) ਤੋਂ ਅਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਸਜਾਏ। ਇਹ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜਾਤੀ ਜਾਂ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਬਲਕਿ‌ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਤੀ, ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਸਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੰਡੇ ਬਾਟੇ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਬਦ ਲਗਾ ਕੇ ਸਰਦਾਰੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤੇ ਔਰਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਕੌਰ ਸ਼ਬਦ ਲਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਹਿਜਾਦੀ ਧੀ ਬਣਾਇਆ ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਣ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਉਹ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਵਾਦੀ ਦੀ ਇਸ ਗੁਰੂ–ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਮਗਤੀ ਦਾ ਬਾਣਾ ਪੁਆਕੇ, ਉਸਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸੰਨ 1699 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜਣ ਦੇ ਸੱਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਸਤਰਬੱਧ ਹੋਕੇ ਆਉਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਸੁਨੇਹਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਕਾਫਿਲੇ ਬਣਾਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੋਏ। ਵਿਸਾਖੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥਾਂ ਤੇ ਮੁੱਖ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਆਰੰਭ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਕੀਰਤਨ ਨਾਲ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ,ਗੁਰੂ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਇਆ। ਦੀਵਾਨ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਨੰਗੀ ਕਿਰਪਾਨ ਲਈ ਹਾਜਰ ਹੋਏ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਰ ਰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਚਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ– ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਡੀਆਂ ਬਹੂ–ਬੇਟੀਆਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।ਸਾਨੂੰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੀ ਆਗਿਆ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਖਿਲਾਫ ਲੜਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਵੀਰ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਦੇਕੇ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਮੇਰੀ ਇਸ ਕਿਰਪਾਨ ਨੂੰ ਭੇਂਟ ਕਰਨ।ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਰਪਾਨ (ਸ਼੍ਰੀ ਸਾਹਿਬ) ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਲਲਕਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ: ਹੈ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਪਿਆਰਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਇਸ ਕਿਰਪਾਨ ਦੀ ਪਿਆਸ ਆਪਣੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਬੁਝਾ ਸਕੇ ? ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਅਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਠਾਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਹੱਥ ਜੋੜਕੇ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ: ਮੈਂ ਹਾਜਰ ਹਾਂ, ਗੁਰੂ ਜੀ। ਇਹ ਲਾਹੌਰ ਨਿਵਾਸੀ ਦਯਾਰਾਮ ਸੀ। ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗਾ– ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰ ਦਿਓ, ਮੈਂ ਦੇਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਅਮਾਨਤ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿਰ ਭੇਂਟ ਵਿੱਚ ਦੇਕੇ ਆਪਣਾ ਜਨਮ ਸਫਲ ਕਰਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਆਪ ਜੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੋ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਹੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਭਿੱਜੀ ਹੋਈ ਕਿਰਪਾਨ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪਰਤ ਆਏ ਅਤੇ ਫੇਰ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲਲਕਾਰਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸੀ, ਜੋ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।ਸਾਰੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਡਰ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਗਈ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕਲਾ ਵਲੋਂ ਵਾਕਫ਼ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ–ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਲੜਨ ਲੱਗੇ। ਕਈ ਦੁਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾ ਭਗਤੀ ਗਵਾ ਬੈਠੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਮਸੰਦ ਪ੍ਰਵ੍ਰਤੀ ਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਾਨਾਫੂਸੀ ਕਰਣ ਕਿ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਅੱਜ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ? ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਹੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁੱਝ ਇਕੱਠੇ ਹੋਕੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਣ ਜਾ ਪੁੱਜੇ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ:ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ! ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਸਿੱਖੀ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗੀ। ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਸੁੱਧ ਲੈਣ ਭੇਜਿਆ। ਮਾਤਾ ਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਪਤਾਸੇ ਬੰਨ੍ਹ ਲਏ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਚੱਲ ਪਏ। ਉੱਧਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਲਲਕਾਰਣ ਉੱਤੇ ਸ਼ਰਧਾਵਾਨ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦਿੱਲੀ ਨਿਵਾਸੀ ਧਰਮਦਾਸ ਜੱਟ ਉੱਠਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਫਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਕਿਰਪਾਨ ਲੈ ਕੇ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਫਿਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਰ ਦੀ ਹੋਰ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਈ ਹਿੰਮਤ ਚੰਦ ਨਿਵਾਸੀ ਜਗੰਨਾਥਪੁਰੀ ਉੜੀਸਾ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ– ਗੁਰੂ ਜੀ ! ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਹਾਜਰ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਪਲਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਪਰਤ ਕੇ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਲੋਂ ਉਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਰ ਦੀ ਹੋਰ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਕਿਰਪਾਨ ਵੇਖਕੇ ਬਹੁਤਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦਹਲ ਗਏ ਪਰ ਉਸੇ ਪਲ ਭਾਈ ਮੁਹਕਮਚੰਦ ਸੀਬਾਂ ਨਿਵਾਸੀ ਦੁਵਾਰਕਾ ਗੁਜਰਾਤ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਹਾਜਰ ਹੈ। ਠੀਕ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪੰਜਵੀ ਵਾਰ ਮੰਚ ਉੱਤੇ ਆਏ ਅਤੇ ਉਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਰ ਹੋਰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਾਰ ਬਿਦਰ–ਕਰਨਾਟਕਾ ਦਾ ਨਿਵਾਸੀ ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਨਾਈ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੋ। ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਪੰਜ ਨਿਰਭੈ ਆਤਮ ਬਲਿਦਾਨੀ ਸਿੱਖ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਕੜੀ ਪਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਕੌਤਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾ ਪ ਜਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਨੀਲੇ ਬਸਤਰ, ਕੇਸਰੀ ਦਸਤਾਰ, ਕਛਹਿਰਾ,ਕਿਰਪਾਨ ਅਤੇ ਕੰਘਾ ਪਹਿਨਣ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਸਤਰ ਪਾਏ। ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮੰਚ ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਦਾ ਆਕਰਸ਼ਤ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸਵਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਕੇ ਸੰਗਤ ਹੈਰਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਪਰ ਵਖਰਾ ਨੂਰ ਝਲਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਚਉਪਤੀ ਰਾਏ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ: ਸਰਬ ਲੋਹ ਦੇ ਬਾਟੇ (ਵੱਡਾ ਲੋਹੇ ਦਾ ਪਾਤਰ) ਵਿੱਚ ਸਵੱਛ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਲਿਆਵੋ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਬਾਟੇ ਨੂੰ ਸੁਨਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਸਥਿਰ ਕਰਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਖੰਡਾ “(ਦੋਧਾਰੀ ਕਿਰਪਾਨ )” ਬੀਰ ਆਸਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠਕੇ ਘੁਮਾਉਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਉਦੋਂ ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ ਜੀ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਆ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਪਤਾਸੇ ਭੇਟ ਕੀਤੇ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਲੋਹਪਾਤਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਗੁਰੂਬਾਣੀ ਉਚਾਰਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖੰਡਾ ਚਲਾਉਣ ਲੱਗੇ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ,ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ, ਸਵੈਯੇ, ਚੌਪਈ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਵਲੋਂ ਰੋਜ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਆਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਪੂਰਾ ਕਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, 6 ਪਉੜੀਆ ਨਹੀਂ।) ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਤ ਉੱਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜੈਕਾਰੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖੰਡੇ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਤਾਉਣ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਤਿਆਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ(ਪਾਹੁਲ) ਦੇ ਛਿਟੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ, ਕੇਸਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਉੱਤੇ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰੇ ਵਾਰੀ–ਵਾਰੀ ਬਾਟੇ (ਲੋਹਾ ਪਾਤਰ) ਵਿੱਚੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕਰਣ (ਪੀਣ)। ਇਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹੀ ਪਰਿਕਰਿਆ ਫੇਰ ਵਾਪਸ ਦੋਹਰਾਈ ਉਸੀ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਮਤਲਬ ਕਿ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਝੂਠਾ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਊਚ ਨੀਚ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਭਾਈਵਾਲ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸੀ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਸ਼ਬਦ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਬੱਬਰ ਸ਼ੇਰ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਮਕਰਣ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ: ਕਿ ਅੱਜ ਤੋ ਤੁਹਾਡਾ ਪਹਿਲਾ ਜਨਮ, ਜਾਤੀ, ਕੁਲ, ਧਰਮ ਸਾਰੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੁਸੀ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂ ਵਾਲੇ ਹੋ ਗਏ ਹੋ ਗਏ ।ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਤੀ ਖਾਲਸਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਜਾਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੋਂ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਪੰਜ ਕੰਕਾਰੀ ਵਰਦੀ ਹੋਵੇਂਗੀ।
1. ਕੇਸ਼
2. ਕੰਘਾ (ਲੱਕੜੀ ਦਾ)
3. ਕੜਾ (ਸਰਬ ਲੋਹੇ ਦਾ)
4. ਕਛਿਹਰਾ
5. ਕਿਰਪਾਨ(ਸ਼੍ਰੀ ਸਾਹਿਬ)
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀ ਨਿਤਿਅਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਵਿੱਚ ਜਾਗ ਕੇ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋਗੇ।ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਕਰੋਗੇ।ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਕਰਨ, ਨਾਮ ਜਪਣ,ਵੰਡ ਛਕਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤੇ ਚਲੋਗੇ।। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਚਾਰ ਕੁਰੇਹਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
1. ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਕੱਟਣਾ (ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਤੇ ਦੇ ਨਹੀਂ)।2. ਮਾਸ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ (ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਸਿੱਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਸ ਖਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬੋਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੁਠਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਜਾਂ ਜੀਵ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੀ ਝਟਕੇ ਵਲੋਂ ਕੱਟਕੇ ਖਾ ਸੱਕਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਗਲਤ ਹੈ ਕੋਈ ਜੀਵ ਹੱਤਿਆ ਨਹੀ ਕਰਨ ਹਰ ਇਕ ਵਿੱਚ ਵਾਹਿਗੂਰ ਜੀ ਦੀ ਜੋਤ ਦੇਖਣੀ ਹੈ ।
3. ਪਰਇਸਤਰੀ (ਪਰਨਾਰੀ) ਜਾਂ ਪਰਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਗਮਨ (ਭੋਗ) ਨਹੀਂ ਕਰਣਾ। (ਜੇਕਰ ਪੁਰਖ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸ਼ਾਰਿਰੀਕ ਸੰਬੰਧ ਕੇਵਲ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਪਰ ਇਸਤਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਇਸਤਰੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਰਦ ਨਾਲ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੁਵਾਰਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨੂੰ, ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਭੈਣ ਸੱਮਝੇ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਇੱਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਕੁੜੀ ਉੱਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)।
4. ਤੰਬਾਕੂ ਨੂੰ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਣਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਣਾ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦੇ ਵੀ ਭੰਗ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਪਤਿਤ ਸੱਮਝਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਬਾਹਰ ਕਢਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਫੇਰ ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਕੇ ਦੰਡ ( ਤਨਖਾਹ ) ਲਗਵਾ ਕੇ ਫੇਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖੁਦ ਉਸੇ ਮਰਿਆਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤਾ ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਲਗਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ ਜੀ ਸੀ । ਠੀਕ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਾਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਕੌਰ ਲਗਾਇਆ । ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਂਦਿ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਜਦੋਂ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਉਸਨੂੰ ਨਿਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ:
1. “ਪੂਜਾ ਅਕਾਲ ਦੀ” (ਅਰਥਾਤ ਇੱਕ ਪਰਮਪਿਤਾ ਰੱਬ ਦੀ ਪੂਜਾ। ਕੇਵਲ ਈਸ਼ਵਰ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ।)ਇੱਥੇ ਪਰਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਲੋਂ ਮੰਤਵ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਮਾਪਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਹੀ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਹੈ)।
2. “ਪਰਚਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ” (ਅਰਥਾਤ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ)
3.”ਦੀਦਾਰ ਖਾਲਸੇ ਦਾ” (ਅਰਥਾਤ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਦਾਰ ਸਾਧਸੰਗਤ ਜੀ ਦੇ)।
ਖਾਲਸਾ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਫੌਜ ॥ ਪ੍ਰਗਟਯੋ ਖਾਲਸਾ ਪਰਮਾਤਮ ਦੀ ਮੌਜ ॥
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਾਰਾ ਦਿੱਤਾ:
ਮਾਨਸ ਕੀ ਜਾਤ ਸਭੈ ਏਕੈ ਪਹਿਚਾਨਬੋ ॥
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ:
ਮੈਂ ਹੋ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਕੋ ਦਾਸਾ ॥ ਦੇਖਨ ਆਯੋ ਜਗਤ ਤਮਾਸਾ ॥
ਜੋ ਹਮਕੋ ਪਰਮੇਸਰ ਉਚਰੈ ਹੈ ॥ ਤੇ ਸਬ ਨਰਕ ਕੁੰਡ ਮਹਿ ਪਰਹੇਂ ॥
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈ ਤਾਂ ਆਪ ਉਸ ਪਰਮਾਤਕਾ ਦਾ ਦਾਸ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਜਗਤ ਦਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਣ ਆਇਆ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਰੱਬ ਮੰਨ ਕੇ ਸਾਡੀ ਪੂਜਾ ਕਰੇਗਾ ਉਹ ਨਰਕ ਕੁੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੂਜਾ ਕੇਵਲ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੀ ਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਯਾਨੀ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਣਾ ਇਸਲਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਨੂੰ ਰੱਬ ਕਹਿਕੇ ਉਸਦੀ ਹੀ ਪੂਜਾ ਕਰਣ ਲੱਗ ਪੈਣਾਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਗ ਹੈ।ਇਸ ਕਾਰਣ ਪੂਜਾ–ਲਾਇਕ ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ, ਜਿੰਨੀ ਪੂਜਾਰੀਆਂ ਦੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਲੋਂ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਵਿਅਰਥ ਹੀ ਨਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਤਾਂ ਕਦੇ ਮਿਲਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ 84 ਲੱਖ ਜੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਇਕੋਮਾਤਰ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਮਾਰਗ ਦਰਸਾਉਣਾ ਸੀ ਨਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਪੂਜਾ ਕਰਵਾਉਣੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਜਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ ਜਾਨੀ ਈਸ਼ਵਰ (ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਦੀ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀ ਨਹੀਂ।
ਜੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਤਰਸਿੱਕਾ ।

ਇਹ ਹੈ ਉਹ ਦੋ-ਧਾਰਾ ਫੁਲਾਦੀ ਖੰਡਾ ਜਿਸ ਦੀ ਧਾਰਾ ਚੋਂ ਬਾਜਾਂ ਵਾਲੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਇਸ ਖੰਡੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜਕੇ ਜਲ ਚ ਫੇਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਪਡ਼੍ਹ ਕੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1699 ਨੂੰ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਇਸੇ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਇਹ ਪਾਵਨ ਖੰਡਾ ਅੱਜ ਵੀ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੁਭਾਇਮਾਨ ਹੈ
ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 3 ਫੁੱਟ 3 ਇੰਚ ਲਿਖੀ ਹੈ ਸਿਰੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦੋ ਇੰਚ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਇੱਕ ਇੰਚ ਹੈ
ਪੀਵਹੁ ਪਾਹੁਲ ਖੰਡੇਧਾਰ ਹੋਇ ਜਨਮ ਸੁਹੇਲਾ ॥
ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਿੰਘ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੇ ਵਿੱਚ #ਕਟਾਰ ਹੈ ਇਹ ਵੀ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਦੀ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਪੂਰੀ ਲੰਬਾਈ ਦੋ ਫੁੱਟ ਇੱਕ ਇੰਚ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆਂ ਜਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਿਲਕੁਲ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ
ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ

वडहंस महला ४ घरु २ ੴ सतिगुर प्रसादि ॥ मै मनि वडी आस हरे किउ करि हरि दरसनु पावा ॥ हउ जाइ पुछा अपने सतगुरै गुर पुछि मनु मुगधु समझावा ॥ भूला मनु समझै गुर सबदी हरि हरि सदा धिआए ॥ नानक जिसु नदरि करे मेरा पिआरा सो हरि चरणी चितु लाए ॥१॥

राग वडहंस, घर २ में गुरु रामदास जी की बानी॥ अकाल पुरख एक है और सतगुरु की कृपा द्वारा मिलता है। हे हरी! मेरे मन में बड़ी तीव्र इच्छा है की मैं किसी तरह, तेरा दर्शन कर सकूँ। मैं अपने गुरु के पास जा के गुरु से पूछती हूँ और गुरु से पूछ के अपने मुर्ख मन को शिक्षा देती रहती हूँ। कुराहे पड़ा हुआ मेरा मन गुरु के शब्द में जुड़ कर ही अकल सीखता है और फिर वह सदा परमात्मा का नाम याद करता रहता है। हे नानक! जिस मनुख ऊपर मेरा प्यारा प्रभु कृपा की नज़र करता है, वह प्रभु के चरणों में अपना मन जोड़ी रखता है॥१॥