ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਮਹਾਨ ਨਾਰੀ – ਸੋਫੀਆ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ 🌸
ਸੋਫੀਆ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ – ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੋਤੀ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ – ਉਹ ਨਾਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਰਾਜਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
👑 ਰਾਜਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰੂਹ ਤੱਕ
ਸੋਫੀਆ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1876 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹਦੀ ਮਾਂ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬੰਬਾ ਮੱਲ ਮੂਲਰ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਸਨ। ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਯੁਵਾਵਸਥਾ ਰਾਜਸੀ ਆਲੀਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਈ, ਪਰ ਉਹ ਰਾਜਸੀ ਠਾਠ-ਬਾਠ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਬਣੀ।
🚺 ਸੁਫਰੇਜਿਟ ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੀ ਅਗਵਾਈ
ਸੁਫਰੇਜਿਟ ਮੂਵਮੈਂਟ ਉਹ ਅੰਦੋਲਨ ਸੀ ਜੋ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵੁਮੇਨਜ਼ ਟੈਕਸ ਰਿਜੈਕਸ਼ਨ ਲੀਗ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸੀ: “ਅਸੀਂ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਤਾਂ ਟੈਕਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗੀਆਂ।”
ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਕਾਲੀ ਪੱਗ ਪਾ ਕੇ ਲੰਦਨ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਜਲੂਸ ਕੱਢੇ, ਰੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ। ਉਹਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਈ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈ।
💥 ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰਗੀ ਆਵਾਜ਼
ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ, ਸਿਪਾਹੀਆਂ, ਅਤੇ ਭੁੱਖਮਰੀ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਵੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।
📚 ਸਿੱਖ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ
ਸੋਫੀਆ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ – ਪੱਗ ਨਾਲ, ਤੇ ਅਣਖ ਨਾਲ। ਉਸਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ।
📌 ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ
- ਮਾਤਾ: ਮਹਾਰਾਣੀ ਬੰਬਾ ਮੱਲ ਮੂਲਰ
- ਪਿਤਾ: ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ
- ਭਰਾ: ਵਿਕਟਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ, ਫ੍ਰੇਡਰਿਕ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ
- ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਗੱਦੀ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
🕯 ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ
- ਮੌਤ: 22 ਅਗਸਤ 1948, ਇੰਗਲੈਂਡ
- ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ‘ਚ ਗੁੰਮ ਰਿਹਾ।
- 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿੰਦਗੀ ਮਿਲੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ “ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ੇਰਣੀ” ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
🙏 ਨਤੀਜਾ
ਸੋਫੀਆ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਸਾਡੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਧਰੋਹਰ ਦਾ ਅਹੰਕਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਉਹ ਮਹਿਲਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਰਾਜਗੀ, ਇਨਸਾਫ, ਅਤੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਸੀਂ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। 💐
